De onmisbare voorjaarscontrole van je motor

De winter is bijna ten einde en het nieuwe motorseizoen staat voor de deur! Het wordt dus de hoogste tijd om je voor te bereiden op de eerste motorrit van het voorjaar. Nog belangrijker is dat je motor voorbereid is op die eerste lenterit. De – ongebruikte – schaatsen kunnen weer in het vet waarna je direct aan de slag kunt met het in topconditie brengen van je motor als die uit de winterstalling komt. Tijdens die eerste mooie voorjaarsdag wil je uiteraard een leuke toertocht rijden, maar dan moeten zowel jij als je motor in een goede conditie verkeren. Het laatste wat je wilt is met pech langs de weg komen te staan! In dit artikel tref je een aantal tips aan om die eerste voorjaarsrit tot een groot succes te maken. Een kleine waarschuwing is hier echter op zijn plaats. De voorjaarscontrole van je motor is belangrijk, je veiligheid hangt er immers vanaf. Als je onvoldoende technische kennis bezit om deze controle zelf uit te voeren, is het wellicht verstandig het benodigde onderhoud aan je motor uit te laten voeren door een vakman. 

Als de motor uit de winterstalling komt is het aanlokkelijk om direct flink het gas open te trekken. Omdat de motor enige tijd heeft stilgestaan is het echter verstandiger om eerst een goede controle uit te voeren voordat je de weg op gaat. Dat kan je een hoop ellende besparen.

Inspectie van de banden: Allereerst is het belangrijk de banden te controleren. Begin met de bandenspanning. Realiseer je dat niet de banden het gewicht van de motor dragen, maar de lucht die in de banden zit. Banden met een te lage spanning hebben een kortere levensduur. Bovendien kan een te lage bandenspanning leiden tot een sterk verminderde wegligging en zelfs tot een lekke band. Bandenfabrikanten vermelden doorgaans de juiste spanning op de wang van de band. Als de band gedurende de winter veel lucht heeft verloren kan dat duiden op problemen met het ventiel.

Controleer ten slotte of er geen spijkers, glasscherven of schroeven in de band zitten. Deze kunnen na verloop van tijd een lekke band veroorzaken.

Als je toch met de banden bezig bent, kun je hierna direct de gehele band inspecteren. Het loopvlak van het rubber moet voldoende profiel hebben en mag geen zichtbare beschadigingen vertonen. Ook mogen er op de wang geen barsten of bobbels zitten. Mocht dit het geval zijn, dan wordt het tijd voor nieuw rubber. Controleer ten slotte of er geen spijkers, glasscherven of schroeven in de band zitten. Deze kunnen na verloop van tijd een lekke band veroorzaken.

Controle van het remsysteem: Nu je de banden hebt gecontroleerd is het remsysteem aan de beurt. De remmen moeten zonder haperingen functioneren en goed te doseren zijn. Vul indien nodig remvloeistof bij. Op het doorzichtige reservoir bij de hoofdremcilinder staan de minimale en maximale waarden aangegeven door middel van de overbekende streepjes. Zorg ervoor dat als je remvloeistof bijvult je de juiste specificatie gebruikt. DOT 3 en DOT 4 mag je beslist niet mengen. Op de dop van het reservoir staat meestal vermeld welke remvloeistof je moet gebruiken. Mocht dat onverhoopt niet het geval zijn, raadpleeg dan de handleiding van je motor. Remvloeistof is een agressief goedje en kan de lak van je motor beschadigen. Het is daarom verstandig om tijdens het bijvullen het lakwerk te beschermen met een doek.

Controleer de remleidingen op lekkages. De eventueel aanwezige remkabel moet soepel en zonder haperingen functioneren.

Als de remmen “sponzig” aanvoelen is het vermoedelijk nodig het remsysteem te ontluchten. Oudere motoren zijn daarvoor overigens vaak gevoeliger dan nieuwe. Het ontluchten van de remmen is een specialistische klus die je alleen zelf uit kunt voeren als je exact weet waar je mee bezig bent. Mis je die expertise, dan is het beter om dit werk door een vakman uit te laten voeren. Goed werkende remmen zijn immers letterlijk van levensbelang.

Controleer de remleidingen op lekkages. De eventueel aanwezige remkabel moet soepel en zonder haperingen functioneren. Smeer de kabels en vergeet vooral niet de draaiende punten, want juist die zijn gebaat bij een goede smering. Stel de hendels goed af en zorg ervoor dat ze tijdens het rijden eenvoudig te bedienen zijn; ze moeten ‘prettig in de hand liggen’. 

De hendels van een crossmotor stel je overigens lager af omdat je vaak op de motor staat, zo kun je ze eenvoudiger bedienen. Voor een wegmotor staan ze doorgaans hoger afgesteld omdat je op een dergelijke motor meer naar achteren zit.

Vervolgens ga je controleren of de cilinders van de remschijven of trommels (als je een wat oudere motor bezit) niet blijven ‘hangen’. Dit kun je doen door de motor naar voren te duwen en vervolgens te remmen. Indien je motor voorzien is van een zogenaamde ‘middenbok’ is het nog eenvoudiger. In dat geval hoef je slechts na te gaan of de wielen vrij rond kunnen draaien. Dit is tevens het goede moment om de remschijven met een zachte borstel of een droge doek schoon te maken. Vuil of zand kunnen een irritant piepend geluid veroorzaken. Dit alles kan leiden tot overmatige slijtage van de remschijf en uiteindelijk in een dure vervanging. Als de remschijf vet aanvoelt is het verstandig de remcilinder op lekken te controleren. In een enkel geval kan het ook gebeuren dat de voorvork wat ‘zweet’ omdat de pakking niet goed meer afsluit.

Check tot slot of de verlichting van de motor in orde is. 

De aandrijving: Aan de achterkant van de motor bevindt zich de eindoverbrenging. Of je motor nu is voorzien van een cardanaandrijving, ketting of aandrijfriem: ieder systeem heeft speciale aandacht nodig. Hieronder tref je een aantal specifieke onderhoudstips aan.
Aandrijfas: De voorjaarscontrole is een goed moment om de transmissieolie te vervangen, maar controleer in ieder geval het oliepeil in de cardan. Dit kun je doen via het kijkglas of de vulopening. Als je het oliepeil wilt controleren via de vulopening is het verstandig om deze eerst met een doek schoon te maken. Hiermee voorkom je dat eventueel vuil – of nog erger: zand – de transmissieolie vervuilt. Smeer de aandrijflijn en vering via de aanwezige vulnippels met de juiste olie. Raadpleeg zo nodig de handleiding van de motor. Motoren met cardanaandrijving kennen over het algemeen maar weinig problemen. Een gebrek aan goede smering kan er echter voor zorgen dat het systeem aan een grotere slijtage onderhevig is. Let daar dus op.

Ketting en tandwielen
Aandrijfas
aandrijfriem

Aandrijfriemen: Dit systeem zorgt voor een bijna geluidloze en betrouwbare aandrijving van je motor. Wel is het belangrijk de riem schoon te houden en op de spanning zoals die door de fabrikant wordt voorgeschreven. Gebruik alleen schoonmaakmiddelen die zijn voorgeschreven in de handleiding van de motor. Zo schrijft Harley-Davidson bijvoorbeeld zijn H-D Sunwash voor om de riem schoon te houden. Spuit dit onderhoudsmiddel op een schone doek en maak hiermee de aandrijfriem schoon. Vuil en steentjes kunnen de aandrijfriem beschadigen. Het regelmatig inspecteren van de aandrijfriem is belangrijk. Let daarbij vooral op scheurtjes, missende tanden en beschadigde hoeken. Een beschadigd hoekje is meestal het signaal dat de aandrijfriem zijn langste tijd heeft gehad en vervangen moet worden, vernieuw in dat geval ook de riemschijven. Heb je twijfels over de kwaliteit van de aandrijfriem? Overleg dan met een vakman

Ketting en tandwielen: Kettingen zijn er in verschillende soorten: x-ring, w-ring en o-ring. Deze hebben ieder stuk voor stuk hun specifieke voor- en nadelen. De overeenkomst van deze kettingen is dat ze allen regelmatig behandeld moeten worden met de juiste smeerolie. Er zijn veel verschillende soorten op de markt en iedere fabrikant van motorkettingen adviseert een bepaald soort of merk. Voor welk merk smeermiddel je ook kiest, zorg dat je er niet teveel van gebruikt. De overtollige olie beland namelijk op de motor en je kleren! Een klein beetje smeerolie is meestal voldoende om het gewenste resultaat te bereiken. Verwijder de overtollige smeerolie met een schone doek..

Het meest geschikte moment om de ketting te smeren is na een rit als de ketting nog warm is, dan bereik je het beste resultaat. Motorkettingen moeten zo schoon mogelijk gehouden worden. Bovendien is het noodzakelijk dat ze goed uitgelijnd zijn en op de juiste spanning staan. Tijdens het smeren van de ketting is het verstandig om gelijk de tandwielen te inspecteren op slijtage. Na verloop van tijd raken de tandwielen uitgesleten en op dat moment is het verstandig om ze te vervangen. 

De motorolie: Controleer het oliepeil via het kijkglaasje of met de peilstok. Fabrikanten hanteren soms verschillende manieren om het oliepeil te controleren, raadpleeg daarom de handleiding van je motor voor het beste resultaat. Als de motor net uit de winterstalling komt en de olie niet recent is ververst, is dit misschien het juiste moment om dat te doen. Moderne motoroliën worden na verloop van tijd minder van kwaliteit en dat is onafhankelijk van het feit of je de motor veel of weinig gebruikt. Beknibbel dus niet op het vervangen van de motorolie, het bezuinigen op dit gedeelte van het onderhoud is absoluut verkeerde zuinigheid. Het klinkt misschien vervelend, maar is het belangrijk dat je de olie – en het filter - gebruikt die de fabrikant voorschrijft. Je treft de specificaties in de handleiding van de motor aan

Minerale en synthetische olie mogen niet vermengd worden. Zorg dus dat je ook de juiste olie gebruikt als je alleen olie hoeft bij te vullen

Tijdens het uitvoeren van de voorjaarscontrole van je motor is het sowieso handig om die handleiding in de buurt te hebben. Minerale en synthetische olie mogen niet vermengd worden. Zorg dus dat je ook de juiste olie gebruikt als je alleen olie hoeft bij te vullen. Het is verstandig om na het checken van het oliepeil ook de olieleidingen en slangklemmen te controleren op lekkages. Vooral bij motoren die een extern oliereservoir of oliekoeling hebben is dit belangrijk. 


De radiator: Als je de eigenaar bent van een watergekoelde motor, controleer dan het peil van de koelvloeistof. Kijk ook of het systeem misschien ergens lekkages vertoont. Slangklemmen zijn in dit geval berucht. Als je het systeem gaat bijvullen of de koelvloeistof in zijn geheel vervangt, zorg dan dat je de juiste specificatie koelvloeistof gebruikt. Niet iedere koelvloeistof is namelijk geschikt voor het gebruik in een motorfiets. Reinig de radiator en oliekoeler met een zachte borstel, hiermee verwijder je vuil en dode vliegen. Een verontreinigde radiator werkt immers minder efficiënt dan een schone.

Lucht- en brandstoffilters: De voorjaarscontrole is het juiste moment om de lucht- en brandstoffilters van je motor te controleren of te vervangen. Sommige luchtfilters zijn geschikt voor hergebruik nadat je ze hebt schoongemaakt. Als het luchtfilter echter sterk vervuild of beschadigd is, kun je deze beter vervangen. Een schoon luchtfilter maakt dat de motor goed kan ‘ademen’ en de prestaties kan leveren waarop jij rekent.

De voorjaarscontrole is het juiste moment om de lucht- en brandstoffilters van je motor te controleren of te vervangen

Indien je besluit zelf het brandstoffilter te vervangen moet je dat doen in een omgeving waar geen open vuur is of kans op vonkvorming bestaat. Vergeet niet de eventuele brandstofkraan af te sluiten!
Mocht je twijfelen, of vind je het werken met benzine te gevaarlijk, laat dit onderhoudsklusje dan uitvoeren door een deskundige.

 

 

Inspectie van het motorblok: Controleer het motorblok op olie- en/of koelvloeistoflekkages. Trek de bougiekapjes los (trek nooit aan de kabel zelf) en gebruik een goede bougiesleutel om de bougie uit het motorblok te draaien. Kijkt of de bougie gebreken vertoont. De bougie zelf moet lichtgrijs of lichtbruin van kleur zijn en de elektroden mogen niet ingebrand zijn. Met een voelermaat kun je de afstand tussen de elektroden bepalen en eventueel bijstellen. Draai de bougies hierna weer voorzichtig in de cilinderkop en gebruik eventueel wat hittebestendig vet om vastbranden te voorkomen.

Controleer het motorblok op olie- en/of koelvloeistoflekkages

Indien het nodig is de bougies te vernieuwen, overtuig je dan van het feit dat je bougies gebruikt die overeen komen de specificaties van de fabrikant. Inspecteer ook de bougiekapjes en kabels op scheurtjes of onvolkomenheden. Een beschadigde bougiekabel kan leiden tot ernstig vermogensverlies.

Moderne motoren zijn vaak zeer compact gebouwd en beschikken veelal over een elektronische ontsteking. Deze systemen vragen weinig onderhoud. Bovendien kun je er zelf niet veel meer aan sleutelen. Mocht je echter de trotse eigenaar zijn van een motor waarvan de ontsteking nog werkt met contactpuntjes, bereid je dan voor op een arbeidsintensief klusje. Indien je niet vertrouwd bent met deze werkzaamheden is het verstandig om dit door een vakman te laten doen.

Een oud trucje: Als de motor langere tijd buiten gebruik is geweest kun je er voor kiezen om, als de bougies uit de cilinderkop zijn gedraaid, een kleine hoeveelheid motorolie in iedere cilinder te gieten. Laat hierna de zuigers – zonder de bougies gemonteerd te hebben - een paar slagen maken om de olie goed te verdelen over de cilinderwanden. In het verleden werd hiermee schade aan de cilinder voorkomen als het motorblok lang buiten gebruik was gebleven.

Zorg er in ieder geval voor dat de accu van je motor volledig geladen en in topconditie is tijdens de eerste voorjaarsrit

De accu: Indien je van plan bent de motor voorlopig tijd niet te berijden, is het verstandig de accu aan te sluiten op een zogenaamde ‘druppellader’. Hiermee voorkom je dat de accu leeg raakt. Accu’s die langdurig leeg zijn raken beschadigd en moeten eerder vervangen worden. Zorg er in ieder geval voor dat de accu van je motor volledig geladen en in topconditie is tijdens de eerste voorjaarsrit. Je wilt immers niet langs de kant van de weg komen te staan.

En dan het grote moment: Niet alleen de motor moet in een perfecte conditie verkeren, ook je helm en kleding moeten geschikt zijn voor een motorritje. Draag in ieder geval een goedgekeurde helm. Als je helm geen vizier heeft, gebruik dan een zonnebril of desnoods een veiligheidsbril. Besteed ook de nodige zorg aan je kleding. Een stevige motorjas, geschikte handschoenen en goede laarzen is wel het minste …

Daarnaast is het ook van belang alle papieren in orde te hebben. Is het rijbewijs nog geldig en de verzekering betaald? 
Nadat je de motor gestart hebt controleer je natuurlijk eerst of alles functioneert. Werken licht, richtingaanwijzers en remlicht naar behoren? Check voor de zekerheid ook even of de claxon het nog doet! Zit de tank vol?

Vervolgens trap je de motor in de eerste versnelling en geef je gas. Veel plezier tijdens de eerste lenterit!